IRTA-CReSAk egin duen azken ikerketa batek, Bartzelonako Unibertsitate Autonomoarekin (UAB) eta Nekazaritza, Abeltzaintza, Arrantza eta Elikadura Departamentuarekin (DARPA) elkarlanean, behi-tuberkulosiko bi agerraldi errepikakor aztertu ditu Kataluniako eskualde berean, bederatzi urteko tartearekin: lehena 2009 eta 2012 artean, eta bigarrena 2021 eta 2022 artean. Guztira, bost behi-azienda eta gutxienez bi basurde kutsatu ziren, eta azienda guztiak osorik hiltzea beharrezkoa izan zen (osasun-hustuketa deritzona) gaixotasuna desagerrarazteko prozesuaren momenturen batean .
Behi-tuberkulosia, batez ere Mycobacterium bovis bakterioak eragindakoa, gaixotasun infekzioso kronikoa da, bai animaliei bai gizakiei eragin diezaiekeena. Katalunian, intzidentzia oso baxua da, eta 2023an eskualdeak “ofizialki behi-tuberkulositik libre” estatusa lortu zuen. Hala ere, tarteka oraindik agerraldi esporadikoak detektatzen dira, eta horien atzean, bakterioa aziendetan mantentzea edo beste espezie batzuetatik —hala nola basurdeetatik edo ahuntz aziendatik— transmititzea egon daitezke. Konplexutasun horrek, hainbat ostalari inplikatuta daudelarik eta infekzioa poliki garatzen delarik, oso zaila bihurtzen du erabateko desagerrarazpena.
M. bovisen isolamenduen genoma-osoko sekuentziazioaren eta agerraldien analisi epidemiologikoaren bidez, ikerketak iraupen luzeko hondar-infekzio bat identifikatu zuen behi-azienda batean; azienda horrek bi agerraldien arteko zubi gisa jardun zuen eta, aldi berean, basurdeentzako transmisio-iturri izan zen (oso eragin txikia izan zuen: aztertutako animalien %2 inguru).
Diagnostiko metodo arruntek antzematen ez dituzten, baina kutsatuta jarraitzen duten animalien presentzia jarraitua egoteari, “hondar-infekzio”a deritzo. “Aterki” moduko kontzeptu bat da, honako hauek barne hartzen dituena:
Hondar-infekzioa gaixotasuna desagerrarazteko oztopo nagusia da, bakterioa azienda baten barruan mantendu eta zabaldu baitaiteke garaiz antzeman gabe, eta urteak igaro ondoren ere agerraldi berriak eragin ditzake. Ikerketa honek tuberkulosiaren agerraldi errepikakorrak epidemiologikoki sakon aztertzea beharrezkoa dela nabarmendu du, kontrol-sistemako ahulguneak detektatzeko eta infekzioa nola mantentzen eta transmititzen den hobeto ulertzeko. Zentzu horretan, sekuentziazio masiboan oinarritutako genoma-zaintza tresna oso baliagarria da transmisio-kateak ulertzeko eta arrisku-ebaluazioak hobetzeko.
Guztira, infekzio iraunkor horren errepikatze-probabilitatea murrizteko helburuarekin, ikerketak arriskuan oinarritutako zaintza-estrategiak ezartzearen beharra azpimarratzen du, honako neurri hauekin:
Ikerketa hau ingelesez eta sarbide librean argitaratu da Transboundary and Emerging Diseases aldizkarian:
Lan hau INNOTUB II – EFA115/04 proiektuak (Interreg POCTEFA 2021–2027 programaren baitan) eta DACCek IRTA-CReSAri egindako zerbitzu-eskariz finantzatu da.
