IRTA-CReSAk egin duen azken ikerketa batek, Bartzelonako Unibertsitate Autonomoarekin (UAB) eta Nekazaritza, Abeltzaintza, Arrantza eta Elikadura Departamentuarekin (DARPA) elkarlanean, behi-tuberkulosiaren bi agerraldi errepikari aztertu ditu Kataluniako eskualde berean, bederatzi urteko tartearekin: lehena 2009 eta 2012 artean, eta bigarrena 2021 eta 2022 artean. Guztira, bost behi-azienda eta gutxienez bi basurde kutsatu ziren, eta azienda guztiak erabat hiltzera behartu zituzten, gaixotasuna desagerrarazteko prozesuaren puntu batean egin beharreko osasun-hustuketa deritzona.
Behi-tuberkulosia, batez ere Mycobacterium bovis bakterioak eragindakoa, gaixotasun infekzioso kronikoa da, bai animaliei bai gizakiei eragin diezaiekeena. Katalunian, intzidentzia oso baxua da, eta 2023an eskualdeak “ofizialki behi-tuberkulositik libre” estatusa lortu zuen. Hala ere, tarteka oraindik agerraldi sporadikoak detektatzen dira, eta horiek aziendetan bakterioa mantentzearekin edo beste espezie batzuetatik —hala nola basurdetik edo abere kaprinotik— transmititzearekin lotuta egon daitezke. Konplexutasun horrek, hainbat ostalari inplikatuta daudelarik eta infekzioa poliki garatzen delarik, oso zaila bihurtzen du erabateko desagerrarazpena.
M. bovisen isolatuen genoma-osoko sekuentziazioaren eta agerraldien analisi epidemiologikoaren bidez, ikerketak infekzio hondar luzea identifikatu zuen behi-azienda batean; azienda horrek bi agerraldien arteko zubi gisa jardun zuen eta, aldi berean, basurdeari transmisio-iturria izan zen (oso eragin txikia izan zuen: aztertutako animalien %2 inguru).
“Injekzio hondarra” izenez ezagutzen denak diagnostiko arruntek antzematen ez dituzten, baina kutsatuta jarraitzen duten animalien presentzia jarraitua adierazten du. Kontzeptu “paraguas” moduko bat da, honako hauek barne hartzen dituena:
Infekzio hondarra oztopo nagusia da gaixotasuna desagerrarazteko, bakterioa azienda baten barruan mantendu eta zabaldu baitaiteke garaiz antzeman gabe, eta urteak igaro ondoren ere agerraldi berriak eragin ditzake. Ikerketa honek nabarmendu du beharrezkoa dela tuberkulosiaren agerraldi errepikariak epidemiologikoki sakon aztertzea, kontrol-sistemako ahulguneak detektatzeko eta infekzioa nola mantentzen eta transmititzen den hobeto ulertzeko. Zentzu horretan, sekuentziazio masiboan oinarritutako genoma-zaintza tresna oso baliagarria da transmisio-kateak ulertzeko eta arrisku-ebaluazioak hobetzeko.
Guztira, infekzio iraunkor horren errepikatze-probabilitatea murrizteko helburuarekin, ikerketak arriskuan oinarritutako zaintza-estrategiak ezartzearen beharra azpimarratzen du, honako neurri hauekin:
Ikerketa hau ingelesez eta sarbide librean argitaratu da Transboundary and Emerging Diseases aldizkarian:
Lan hau INNOTUB II – EFA115/04 proiektuak (Interreg POCTEFA 2021–2027 programaren baitan) eta DACCek IRTA-CReSAri egindako zerbitzu-eskariz finantzatu da.
